STRERİLİZASYON ve DEZENFEKSİYON                                                             TALİMATI

 

 

AMAÇ       : Hizmet alan ve verenlere muayene ve girişimler sırasında kullanılan malzeme ve araç gereçler yoluyla enfeksiyon önlenmesi

 

KAPSAM   :1.Tıbbi Malzeme:Kullanılan tıbbi malzeme.

                         2. Sarf Malzemesi : Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon için kullanılan malzeme.

 

SORUMLU   ASM Hekimleri

 

ESASLAR  1. Dezenfeksiyon, Sterilizasyon, Dekontaminasyon Yöntemleri ile ilgili bütün ASE çalışanlarına ilk eğitimleri verilir.

                         2. Sterilizasyonda kullanılan Kuru hava sterilizatörün kullanımını ASE ler yapar. Kullanım kılavuzundan yararlanılır.

                         3. Dekontaminasyon işlemini  ASE  ler yapar. Bu işlem, 1/9 oranında çamaşır suyu ile yapılmalıdır.

                       4. Her 3 ayda bir ASE lere yönelik eğitim düzenlenir.   

                          5. Kuru hava sterilizatöründe cerrahi setler, RİA setleri, metal pansuman malzemeleri sterilize edilecektir.

                      6. Dezenfeksiyon ,Sterilizasyon takibini yönetici hekimin görevlendireceği bir ASM çalışanı    yapar.

1-TANIMLAR:

 

                a) Mikroorganizmalar: enfeksiyona neden olan etkenlerdir.
                b)Asepsi: Canlı yüzey ve cisimlerdeki mikroorganizma sayısını güvenli düzeye indirilmesidir.
                c)Antisepsi: Deri ve diğer vücut dokularındaki mikroorganizmaları öldürerek ya da çoğalmalarını engelleyerek enfeksiyonun önlenmesidir.

                d)Dekontaminasyon: Personelin araç ve gereçleri temizlemeden önce dokunmasını daha güvenli hale getiren işlemdir.

e)Dezenfeksiyon: Araç gereçleri, zararlı mikroorganizmaların tümünden olmasa da bir  çoğundan arındıran işlemdir.
                f)Sterilizasyon: Araç gereçlerin bakteriyel endosporlar  dahil tüm mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir.

 

Antiseptik solüsyonlar
                - Alkoller (%70): Etil yada izopropil alkol.

               

                -Çeşitli konsantrasyonlarda iyodoforlar.

 

Antiseptik kullanım alanları

                -Cerrahi müdahale öncesi yıkama.

                -RİA uygulama  öncesi yıkama.

                -Yeni doğan ve enfeksiyona yatkınlığı olan kişilere dokunmadan önce el

             yıkamak için

Antiseptiklerin depolanması ve dağıtımı

                -Antiseptikleri günlük kullanım için küçük, kapaklı ve yeniden kullanılabilir şişelerde hazırlayınız.

                -Kontaminasyona neden olduğundan sıvı antiseptiklerin içinde gazlı bez veya pamuk bırakmayın.

                -En geç iki haftada bir yeni solüsyon hazırlayın.

                -Yeniden kullanılabilir şişeleri su ve sabunla yıkayın ve doldurmadan önce kurulayın

                -Hazırladığınız şişelere tarih gösteren etiket yapıştırınız.

                -Antiseptikleri serin ve karanlık bir yerde saklayın.

                -Antiseptik solüsyonları daima şişeden kullanınız, içine herhangi bir şey batırmayınız.

 

 

2- ENFEKSİYONU ÖNLEME İŞLEMLERİ

 

A)     DEKONTAMİNASYON

 

-Dekontaminasyon işlemi öncesi personel kalın plastik eldiven giymelidir.

--Kan ve vücut sıvıları ile kontamine olan aletler plastik kapta 1 saati geçmemek kaydıyla kuru olarak bekletilebilir.
-Tüm cerrahi araçlar ve kontamine olmuş  tüm malzemeler dekontamine edilmelidir.

- Dekontaminasyon solüsyonunun hazırlanışı : 1 ölçek çamaşır suyu (ev tipi çamaşır suyu % 5 e eşdeğer klor içerir ) ile 9 ölçek su karıştırılır. Böylece %0 5’lik klor solüsyonu hazırlanmış olur.
-% 0,5 lik klor solüsyonuyla yapılan dekontaminasyon işlemi, solüsyonun kimyasal reaksiyona girmemesi için plastik kapta hazırlanmalıdır.

- Elinde kalın plastik eldiveni bulunan personel dekontamine edilecek malzemeleri Dekontaminasyon solüsyonunun hazırlandığı plastik kaba dikkatlice koyar.
-Metal aletlerin paslanmasını ve yıpranmasını önlemek için 10 dakikadan fazla dekontaminasyon solüsyonunda bırakılmaz.

- Dekontaminasyon solüsyonunda 10 dakika bekletilen malzemeler buradan alınarak fırça ile temizlenmelidir..

-Araçlar dekontaminasyondan hemen sonra soğuk suyla durulanır.

- Bir havlu veya temiz bir bez ile kurulanır.
-Böylece sterilizasyona hazır hale gelmiş olur.

 

B)      STERİLİZASYON

 

 -Kan veya deri altı dokuları ile temas edebilecek araçlar dekontaminasyon işleminden sonra mümkünse sterilize edilmelidir.
-Panayır Aile Sağlığı Merkezinde Sterilizasyon için Kuru ısı sterilizatörü kullanılmaktadır.

 

Kuru Isı Sterilizatörü İle Sterlizasyon:

-Dekontamine edilen dikiş aletleri(1 portegü, 1penset, 1 makas) tek kullanımlık olarak yeşil örtüye sarılır.
-Dekontamine edilen pansuman aletleri kapaklı küvete konulur.
-Ria malzemeleri dekontamine edildikten sonra tek kullanımlık olarak metal kapaklı küvetlere konulur.
 - Spançlar ve sargı bezleri tromellere konulur.
- Sterilizasyon için hazırlanan yeşil örtülerin, kapaklı küvetlerin ve tromellerin üzerine bant indikatör yapıştırılır.
-Tromellerin hava kapakları açık bırakılır.
-Tromeller alta, yeşiller ve küvetler üst rafa yerleştirilir.
-Sterilizatörün fişi topraklı prize takılır.
-Açma-Kapama anahtarı ile cihaza güç verilir.
-Cihazın çalışır duruma geldiği gözlenir.
-170 Derecede 1 saat Sterilize edilir.
-Sterilizasyon sonrası Sterilizatörün cihaz soğumaya bırakılır.(Yaklaşık 2 saat)
-Bant indikatörlerin renk değiştirdiği gözlenerek sterilizasyonun olduğu anlaşılır.

-Tromelin hava kapağı kapatılır.

-Sterile olan malzeme üzerine steril olduğu tarihi gösteren bant yapıştırılır.
-Sarılı steril araçlar kuru ve el değmeden saklanırsa bir hafta kadar kullanılabilir. Naylon torbaya konup saklandığında bir ay süre ile sterlizasyonu sağlanmaktadır.
-Bir hafta içinde kullanılmayan malzemeler tekrar sterilize edilmelidir.
-Kullanılan pansuman malzemeleri ve dikiş setleri ve RİA setleri mümkünse hemen sterile edilmelidir.
-Eğer hemen sterile edilmeyecekse gerekli dekontaminasyon sağlandıktan ve sterilazasyona hazır hale getirdikten sonra dikiş setleri yeşil örtüye sarılmalı, pansuman aletleri kapaklı küvete ve RİA seti kendi kapaklı küvetinde tutulmalıdır.

 

 

 

AİLE SAĞLIĞI MERKEZİNDE  KULLANILAN ARAÇ-GERECİN

DEZENFEKSİYON, STERİLİZASYON

VE SAKLAMA KOŞULLARI

TALİMATI

 

MALZEMENİN ADI UYGULAMA YÖNTEMİ

 

1.DERECELER

* Her hasta için ayrı bir derece kullanılmalıdır.

* Ortak kullanılıyorsa önce bol su ile yıkanır.Sonra %2 klorheksidin

solüsyonunda bekletilir.Bol su ile durulanır.Kuru olarak saklanır.

* Çözeltiler günlük hazırlanmalı ve işlem esnasında eldiven kullanılmalıdır.

* % 70 alkol ile ıslatılmış pamuk tamponlarla silmek de yeterlidir.

*Kulaktan ölçer dereceler plastik kapakları her kullanımdan sonra değiştirilir.Bol su ile yıkanır.Sonra %2 klorheksidin solüsyonu ile temizlenir.Bol su ile durulanır.Kuru olarak saklanır.

 

2.ASPİRASYON CİHAZI

* Her kullanımdan sonra haznesi boşaltılır. Alet dezenfektanı ile bağlantı

yerleri, cam kısımları dezenfekte edilir, silinir, kuru saklanır. Aspiratör uç

sonrası her hastadan sonra değiştirilir. Disposible ve steril olmalıdır.

 

3.OKSİJEN MANOMETRESİ

* Sürekli kullanımda haftada iki kez dezenfekte edilmelidir.

* Alet dezenfektanı ile silinmelidir.

* Kullanılmadığı sürece kuru tutulmalıdır.

* Su haznesindeki su bitmese de 24 saatte bir steril distilesu ile değiştirilmeli

* Bir hastadan diğerine geçerken nemlendiricideki steril- distile su yenilenmelidir.

 

4.NEMLENDİRİCİLER

   NEBULİZATÖRLER

* Disposible olması tercih edilir.

* 8-24 saatte bir temizlenmelidir.

* Temizlendikten sonra otoklavda steril edilmeli, otoklavlanamıyorsa

dezenfekte edilmelidir.

* Hazneye steril distile su konmalıdır.

* Kullanılmadığı zaman kuru saklanmalıdır.

 

5.AMBU

* Kullanım sonrası hemen dezenfekte edilmelidir.

* Kullanılmadığı sürece ayda bir dezenfekte edilmelidir.Durulanır ve kuru

saklanmalıdır.

* Etilen oksit ile steril edilebilir.

 

6.LARENGOSKOP * İşlem sonrası hipoklorit veya % 2 gluteraldehit içinde 10 dk. bekletilir, steril

distile su ile durulanır.Kuru olarak saklanır.

 

7.STETESKOP *

 Kişiye özel olmalıdır.

* Her kullanımdan sonra %70 alkol ile diyafram,kulaklık kısmı silinmelidir.

 

8.TANSİYON ALETİ

* Manşeti kirlendikçe yıkanır,diğer kısımları dezenfektanla silinmelidir.

* İzolasyon odalarında kullanılan tansiyon aleti ve steteskop oda dışına çıkmamalıdır.

 

9.CERRAHİ KAPLAR VE CERRAHİ(PANSUMAN-RİA) ALETLERİ

* İşlem sonrası hipoklorit veya % 2 gluteraldehit içinde 10 dk. bekletilir, steril distile su ile durulanır.Otoklavda steril edilmelidir.

10.PANSUMAN ARABALARI * Günün sonunda deterjanla temizlenip kağıt havlu ile silinmelidir.

* Pansuman aralarında %70 alkol ile silinmelidir.

11.SÜRGÜ - ÖRDEK * Kullanımdan sonra eldiven giyilerek su ile yıkandıktan sonra hipoklorit

çözeltisinde bekletilir. Kuru saklanmalıdır.

 

 

ETÜV (STERİLİZATÖR) KULLANMA TALİMATI

UYGULAMA Etüvün kapağını açınız. Ø   Steril olacak malzemeleri etüvün içine yerleştiriniz. (Tromel havalandırma deliklerinin açık olduğuna dikkat ediniz. Alet tepsilerinin kapaklarının yarı açık olmasına dikkat ediniz) Ø   Sterilizatör kapağını kapatınız. Üstteki soğutma deliğinin kapalı olduğuna dikkat ediniz. Ø   Etüv şalterini (açma düğmesini) açınız. Ø   Sterilizatör dijital ise F tuşuna basınız. Birkaç saniye basılı bekleyerek P02 göstergesinin çıkmasını bekleyiniz. Isı otomatik olarak 175 C ye çıkasıya kadar sterilizasyon işlemi devam edecektir. Sterilizatör dijital değil ise ısı ayar düğmesini 175 C’ye ayarlanmış olarak çalıştırınız. Bu ısıya yükseldikten sonra 60 dakika tutarak süre sonunda şalterini kapatınız. İdeal Sterilizasyon Değerleri: ü      175 C’de 60 Dakika ü      170 C’de 90 Dakika ü      140 C’de 180 dakikadır. Ø    Etüvü soğumaya bırakınız. Soğuma sırasında üstteki hava deliğini açınız. Hızlı soğuma için dahi olsa işlemden hemen sonra Sterilizatör kapağını açmayınız. Bir süre geçmesini bekleyiniz. Ø    Tromelleri içinden çıkartırken yan kapaklarını kapatınız. Alet tepsilerinin ağızlarını kapalı tutunuz. Ø    Steril olan malzemeler kirli malzemeler ile aynı yerde bulundurulmamalıdır. Bu amaçla kirli malzeme tepsileri ağzı açık bırakılmalıdır. v     Etüvün kullanımında sıcaklık ayarı doğru seçilmelidir. Plastik malzemeler (özellikle balon joje kapakları) yüksek sıcaklıklara dayanamadığı için etüve konulmamalıdır. Etüv aşırı derecede doldurulmamalı ve kurutma amaçlı cam malzemeler ile nemi uçurulan kimyasal ya da örnekler aynı etüvde bulundurulmamalıdır. Etüv boş yere meşgul edilmemeli, kurumuş örnekler en kısa sürede boşaltılmalıdır.                     ALETLERİN DEKONTAMİNASYONU VE MEKANİK TEMİZLEME Gerekli malzemeler: Plastik kova, leğen, ölçü kabı, %5’lik klor içeren çamaşır suyu, su, deterjan, bulaşık eldiveni, diş fırçası, eldiven, tıbbi araçlar (pansuman, dikiş seti....) Uygulama: TIBBİ GİRİŞİM ÖNCESİ  1.Plastik Kovada % 0,5 klor solüsyonu hazırlama: Plastik bir kovaya 1 ölçü %5lik KLOR + 9 ölçü SU koyunuz TIBBİ GİRİŞİM SONRASI 2.Kullanılan aleti hiçbir yere değdirmeden kovanın içine atınız. 3.Eldivenlerin dış yüzlerini dekontaminasyon sıvısında yıkayıp, ters çıkararak atık kabına atınız. 4.Ellerinizi yıkayıp kurulayınız. 5.10 dakika süreyle aletleri bu kovada bekletiniz. 6.Her iki elinize bulaşık eldiveni giyiniz. 7.Aletleri kovadan çıkararak yıkama için kullanılan leğen içinde lavaboya koyunuz. 8.Deterjanlı su ve fırça yardımı ile aletleri temizleyiniz. 9.Varsa aletlerin vidalarını gevşeterek her noktayı fırçalayınız. 10.Akan su altında durulayınız. YÜZEYSEL DEKONTAMİNASYON SAĞLAMA Gerekli Malzemeler: Su, deterjan, plastik ölçü kabı, 1 lt. plastik şişe, plastik huni, silme işlemi için pet, atık kovası, Uygulama: 1.%0.5 klor solusyonu hazırlayınız: Plastik bir şişeye 1 ölçü % 5’lik klor+9 ölçü su koyunuz. 2. Pet üzerine hazırlanan solusyondan dökünüz. 3. Daha az kirli olan yüzeyden kirli yüzeye doğru aynı yerden bir kez daha geçmeyecek şekilde siliniz. 4. Silme petini atık kovasına atınız. Yüzeyde organik maddeler kalmışsa deterjan ve suyla yıkayınız.   Su dezenfeksiyonu sağlama Gerekli malzemeler: Su, klor tabletleri (4 ya da 160 mg), su kabı (iki adet) Basamaklar: Suyu temiz bir kap ya da depo içinde olduğundan emin olunuz. Suyun rengine göre suya atılacak klor miktarını belirleyiniz. Klor tabletlerini uyguın sayıda suya atınız. Klorlama sonrası tabletlerin bulunduğu şişeyi kapatınız. Klorlanan suyu kullanmadan önce 30 dk bekleyiniz. Klor tableti (mg)*: 1 adet (4 mg) su miktarı 1 lt Klor tableti (mg)*: 1 adet (160 mg) su miktarı 40 lt Su bulanık ise tablet miktarı iki katına çıkarılır.

 

STERİLİZASYON DEZENFEKSİYON TALİMATI
No	MALZEMENİN ADI	UYGULANACAK YÖNTEM
1.	Ambu	Her kullanımdan sonra tüm parçaları birbirinden ayrılır, su ile sekresyonlarından arındırılır ve 15 dakika dezenfektanda bekletilir.
2.	Aspiratör Kavanozu	Her hastadan sonra ve 1/3’ü dolduğunda su ile kirlerinden arındırılır, 15 dakika dezenfektanda bekletilir.
3.	Buzdolabı	Servislerde kullanılan buzdolapları 15 günde bir deterjan ile silinir.
4.	Defibrilatör	Her kullanımdan sonra defibrilatör kaşıkları su ile jelinden arındırılır ve 15 dakika dezenfektanda bekletilir. Daha sonra üzerine temizlenme tarihinin yazılı olduğu “Temizlenmiştir” etiketi asılır.
5.	EKG ucu ve probu	Her çekimi sonunda su ile jelinden arındırılır ve 15 dakika dezenfektanda bekletilir.
6.	Etüv	Haftada 1 kez dezenfekte edilir.
7.	Glukometre	Gözle görülür bir kirlenme olduğunda alkol ile temizlenir.
8.	Holder	Gözle görülür bir kirlenme olduğunda su ile yıkanır ve 15 dakika dezenfektanda bekletilir.
9.	Işık Kaynağı Kablosu	Her kullanımdan sonra 1 saat dezenfektanda bekletilir.
10.	Larengeal Maske	Her kullanımdan sonra 1 saat dezenfektanda bekletilir.
11.	Larengeskop Ve Blade	Bladeler her kullanımdan sonra 15 dakika dezenfektanda bekletilir. Handle kısmı ise her kullanımdan sonra dezenfektan ile silinir.
12.	Metal Cerrahi Aletler	Her kullanımdan sonra etüv de steril edilir
13.	Oksijen Flowmetresi	En az haftada 1 kez ve her kullanımdan sonra dezenfekte edilir. Flowmetre içine steril distile su konur ve her gün bu su değiştirilerek üzerine tarih yazılır. Kullanılmadığı durumlarda boş olarak saklanır.
14.	Oyuncak	Her hastadan sonra deterjan ile yıkanır, kurulanır, mavi bir poşete konur ve üzerine “Temizlenmiştir” etiketi yapıştırılır.
15.	Perfüzör	En az haftada 1 kez ve her hasta değişiminde dezenfekte (Descosept AF) edilir ve üzerine temizlenme tarihinin yazılı olduğu “Temizlenmiştir” etiketi asılır.
16.	Sabunluk	Her kullanımdan sonra sıcak su ile deterjanla yıkanır ve kurulanır.
17.	Steteskop	Her gün sonunda dezenfekte edilir.
18.	Tansiyon Aletinin Manşonu	Haftada 1 kez deterjan ile yıkanır. 15 dakika dezenfektanda bekletilir.
19.	Tedavi Tepsisi	Kan veya vücut sıvısı bulaşması durumunda hemen aksi takdirde her gün sonunda sıcak su ve deterjan ile yıkanır. 15 dakika dezenfektanda bekletilir.
20.	Tırnak Makası	Her kullanımdan sonra su ile yıkanır ve 15 dakika dezenfektanda bekletilir.
21.	Timpanometre Probu	Her kullanımdan sonra su ile yıkanır ve 15 dakika dezenfektanda bekletilir.
22.	Ultrasonik Nebulizatör	Her gün sonunda ve her hasta değişiminde distile su değiştirilir kavanoz kısmı sıcak su ve deterjan ile yıkanır. Gerekli görüldüğünde dezenfekte edilir. Buhar hattı ise her hastadan sonra disposibl ventilatör hortumu ile değiştirilir.